Wonen op Madeira (interview)

Noud Bakker en Peter Groen wonen op Madeira. Heel precies wonen ze er voor de helft van het jaar. De andere helft wonen ze in Nederland. Hun huis wordt ook aan vakantiegangers verhuurd.
Het interview gaat in op hoe dat zo is gekomen, over Madeira, over de crisis, over hun huis, over vakantie op het eiland, over overwinteren en meer.

Peter en Noud, jullie wonen een deel van het jaar op Madeira. Hoelang wonen jullie al gedeeltelijk op Madeira en hoe zijn jullie daar terecht gekomen?

Laten we met deel twee van je vraag beginnen. Hoe zijn we er terecht gekomen?
We hebben al in 1999 het plan opgevat om ons leven wat anders in te richten. We wilden op de lange termijn – zeg maar als er niet meer gewerkt hoefde te worden – in de zomer gaan zeilen, en in de winter naar een fatsoenlijk klimaat. We hebben toen ons huis verkocht, en onze toenmalige zeilboot, en daarvoor een grotere in de plaats gekocht. Dat was op zich al een heel avontuur (meer daarover is te lezen op heerenleed bij ‘reizen’ en dan op 1999).
Hoe dan ook, het zoeken naar een plek met een fatsoenlijk klimaat was lastiger. Als je maar heel even leest over het weer in Zuid-Europa zie je al dat Zuid-Spanje, Italië, de Balkan en Griekenland in de winter gewoon vaak geen fijn weer hebben. Daar deden we het niet voor. Turkije en Noord-Afrika zijn – laten we het beestje maar bij zijn naam noemen – niet handig voor twee mannen samen. Op de Canarische eilanden heeft het massatoerisme toegeslagen en daar wilden we dus niet heen. Veel verder weg wilden we niet, omdat we het huis in de zomer, als we er niet zijn, wilden gaan verhuren en de bereikbaarheid voor mensen uit West-Europa met een normaal inkomen was dus belangrijk. Toen we een vriend van ons spraken die een relatie had met iemand op Madeira en daar dus vaak was, hebben we die grondig uitgehoord over het weer daar in de winter. En in de zomer, niet zozeer voor ons zelf als wel voor de verhuur. In die tijd, het is inmiddels 2006, was mijn moeder door een val immobiel geraakt en werd van onze aanwezigheid afhankelijk. We hebben haar laatste jaar weliswaar niet kunnen reizen, maar wel goed kunnen gebruiken om ons via internet in te lezen over alles van Madeira wat voor ons van belang kon zijn. Toen moeder overleden is hebben we al snel een vlucht geboekt en met Hemelvaart 2007 onze tien eerste dagen op het eiland doorgebracht. We wisten toen al wat de beste plekken waren voor het weer (het eiland kent flink wat micro-klimaatjes) waar de huizen stonden die te koop waren, wat die kosten en wie de makelaars waren. Na een week hadden we ons huis gevonden en gekocht. In juli van dat jaar moesten we natuurlijk weer terug om de koop definitief te maken en de betaling te regelen en toen begon een lastig proces van slopen en bouwen. Als je alle programma’s op TV ziet die daarover gaan dan moet je toe de conclusie komen dat ze allemaal de waarheid spreken. En wij maakten niet eens de fout om te denken dat je de taal niet hoeft te leren. Maar het is nu eenmaal zo, je bent een te gemakkelijke prooi als je de bureaucratie niet kent, en je wordt als buitenlander altijd beschouwd als schatrijk. In ons geval was dat beslist niet zo.
Noud heeft de verbouwing en reconstructie van het oude huis bewaakt terwijl ik nog werkte in Nederland. Toen mijn ex-werkgever besloot dat hij mij niet meer nodig had – het is inmiddels 2010 – zijn we de winters permanent naar Madeira gegaan. We komen dan zeg maar midden oktober aan en vertrekken weer tegen het einde van april. Of, zoals dit jaar, wegens pestweer en Nederland, pas half mei.

Hoe reageerden de mensen daar op die ‘Hollanders’?

Ze reageren eigenlijk altijd heel leuk. Ik moet er wel bij vertellen dat ik altijd heel gemakkelijk talen heb kunnen leren, een ook nu nog, op mijn betrekkelijk oude dag, is dat geen probleem. Omdat er niet zoveel buitenlanders zijn die Portugees spreken maak je dus per definitie een andere indruk en dat vinden ze prachtig. Het is ook een prachtige taal en ik spreek het graag.
Noud heeft niet het papegaaien-oor dat ik heb, maar ook hij spreekt inmiddels heel behoorlijk Portugees. Verder is het sociaal leven wat anders georganiseerd dan wij in Nederland gewend zijn. Je gaat eigenlijk niet gauw bij iemand thuis op bezoek. Wel zie je elkaar in de kroeg. Dus als je niet vies bent van een glaasje – en het fijne is dat een glas wijn in de regel niet meer kost van 1,20 à 1,30 – heb je je sociale leven zomaar op orde.

Waarom is Madeira een mooi eiland, ook voor een vakantie?

Madeira staat bekend als het bloemeneiland. Door een Bed&Breakfast-gast (als we zelf in ons huis wonen en geen eigen gasten hebben verhuren we de gastenkamer op basis van B&B, we ontmoeten hele leuke mensen op die manier) werden we erop geattendeerd dat men vaak denkt aan een heel lieflijk en glooiend eiland met aangelegde bloementuinen. Niets is minder waar. Het eiland heeft een ruige natuur, met hoge en steile bergen, wel tien verschillende landschappen en dat alles rijk bezaaid met bloeiende planten. Ook in de winter bloeit er altijd wel wat.
Er is heel veel te zien, heel veel aan activiteiten, maar je moet ze soms echt zelf ontdekken. Het is niet zo als aan de beruchte Costa’s dat je aan het handje wordt genomen en een soort passief toerisme wordt voorgeschoteld, overdag in coma aan het strand en ’s nachts in coma in de kroeg. Dat is op Madeira echt anders.
Het nachtleven is beperkter en speelt zich vooral af in de stad (Funchal). Maar je kunt er uitgebreid wandelen, en niet alleen maar op de vlakke paden langs de levada’s maar ook spannende wandelingen door de bergen, je kunt paragliden, duiken, zeilen, surfen, golfen, paardrijden, er zijn grotten, zeezwembaden en zelfs ook een paar kleine stranden waarvan de meeste zijn aangelegd.
Maar alom tegenwoordig is en blijft de overweldigende natuur. En als je niet zo goed meer ter been bent kun je met de auto prima uit de voeten. De doorgaande wegen zijn soms aan de steile kant, maar breed genoeg en meestal goed van kwaliteit, hoewel de crisis laat zien dat er bij de overheid wat geldgebrek ontstaat.

Wat zijn voor jullie de hoogtepunten van Madeira?

Als het over eten en drinken gaat: de lokale Poncha (de beroemde punch van sinaasappel, citroen en soms mandarijn, met rum van suikerriet en honing, alles komt van het eiland) en de Peixe Espada (wordt vaak foutief vertaald als zwaardvis, maar dat is iets heel anders. In het Nederlands heet deze diepzeevis de Zwarte Degenvis). Verder de schitterende natuur, de kleine kroegjes waar ze altijd lekker maar simpel eten hebben voor weinig geld, en bovenal de relaxte sfeer. Als we terugkomen in Nederland moeten we altijd weer erg wennen aan het gejacht en gevlieg hier.

Hoe is het weer op Madeira?

Madeira heeft een subtropisch maritiem klimaat. Dat woordje maritiem moet je dus echt niet vergeten, want het zorgt ervoor dat Madeira niet de extreem hoge temperaturen kent van Zuid-Spanje of Italië, of ook continentaal Portugal.
Het klimaat doet wat denken aan dat van de Canarische Eilanden, maar het kan een graadje koeler zijn omdat we zo’n 400 kilometer noordelijker liggen. Het eiland heeft niet voor niets zoveel bloemen: het is niet gortdroog zoals de meeste Canarische eilanden, integendeel, het eiland druipt meestal van het water en dat komt natuurlijk ergens vandaan.
Het regent er wel. Niet zo heel veel in de zomer, in de winter wat vaker. Daardoor is het ook geen dorre droge boel zoals in de landen rondom de Middellandse Zee. Ons dal is ook in augustus en september nog groen en fris, bij temperaturen van maximaal 26 graden. Een heel enkele keer waait de ‘Leste’, een hete wind uit de Sahara en dan kan het een paar dagen wel een graad of 30 worden, alleen is het dan in Spanje en Portugal meteen 10 graden heter.
In hartje winter, dat is dan eind januari, begin februari, kun je meestal wel rekenen op een graad of 17-18, op zeeniveau. Een zonnetje erbij en we lunchen buiten, ook bij ons op ruim 500 meter hoogte.
De nachten zijn fris, in de zomer zo’n graad of 13 (als de Leste niet waait natuurlijk), in de winter 8-10 graden. Het komt erop neer dat je in de zomer vrijwel altijd buiten bent, in de winter zolang de zon er is. Zodra die onder is steken we het houtvuur aan, en dat is de enige verwarming die we hebben. Centrale verwarming is een onbekende grootheid op Madeira.

Merken de mensen de crisis?

Ja.
Portugal moet de broekriem aanhalen, zoals we weten. De autonome regio Madeira moet dat ook. Tot een dik jaar geleden was het hoge BTW-tarief maar 15%, dat is in een klap opgetrokken naar het vasteland-tarief van 21%. Voor de Madeirensen die maar kleine inkomens hebben is dat een grote stap.
De benzine kostte twee jaar geleden nog ca. 1,30 euro, nu is hij net zo duur als in Nederland. Ook de belastingen zijn flink omhoog gegaan, en het is duidelijk dat de overheid, zowel nationaal als regionaal, overal geld uit proberen te slaan.
Ook de kosten voor elektra zijn met wel 30% omhoog gegaan de afgelopen paar jaar. Maar het lijkt erop dat de maatregelen een beter effect hebben dan in Griekenland, waar de chaos per dag groter lijkt te worden.

Merken de toeristen de crisis?

Niet zo heel sterk. De prijzen zijn voor ons uit Noord-Europa extreem laag, zolang je de lokale producten koopt. Als je groenten en fruit uit exotische landen koopt ben je niet wijs, want die kosten goud geld. Op Madeira is er een keur van inheems fruit: in het juiste seizoen zijn er verrukkelijke avocado’s voor een habbekrats, verder mango’s, papaya’s en natuurlijk allerlei citrusvruchten. De groentenkeus is beperkter en natuurlijk ook seizoensbepaald, maar wat er is komt vrijwel recht uit de grond en heeft nog smaak. Vis is nog relatief goedkoop zolang je die niet koopt in toeristische markten.
Het enige zichtbare effect van de crisis is de toestand van de lokale wegen. Die gaat langzaam achteruit, dus let op voor gaten in het asfalt. De snelwegen en de vele expreswegen zijn nog altijd prima in orde.

Is Madeira geschikt voor overwinteraars?

Als je als overwinteraar niet de hele dag op een terras wilt zitten of aan een strand wilt hangen is Madeira daar prima geschikt voor. Wij waren afgelopen winter weer zo ontzettend blij dat we de wintermisère zijn misgelopen.
We hebben wel weken gehad met vaak regen en ook met laaghangende wolken (dan zit ons huis in de mist) maar we hebben toch heel vaak ons ontbijt buiten genoten, en op zeeniveau, voor ons 5 autominuutjes, zitten we dan toch weer op een terras.
Funchal (voor ons 45 minuten met de auto) is een gezellige, relaxte stad, met veel muziekmanifestaties. De laatste nieuwe films zie je in Funchal waarschijnlijk eerder dan in Zwolle of Breda.
Wil je geen auto huren, dan moet je eigenlijk alleen maar in Funchal willen zitten, waar het openbaar vervoer goed is. Hoe verder van de stad, hoe minder frequent de bussen gaan.

Jullie verhuren je huis ook als vakantiehuis. Vertel er iets over.

Vanaf het begin waren we al van plan om het huis te verhuren in de zomer, als we zelf aan boord zijn. Daarom hebben we bijvoorbeeld geen gas in huis, omdat er dan met flessen gesleept moet worden. Alles elektrisch, en zo simpel mogelijk omdat we wel weten dat de meeste huurders geen gebruiksaanwijzingen lezen.
We mikken niet per se op gezinnen met jonge kinderen. We willen ons huis niet helemaal moeten uitkleden om het kindproof te maken, want dan zouden we de tuin ook moeten omheinen met een voldoende hoog hek. Daar hadden we absoluut geen zin in, een hek voor je uitzicht. Bovendien denken we dat mensen hun jonge kinderen geen plezier doen met Madeira, waar relatief weinig strand is en waarvoor je toch zo’n kleine vier uur in een vliegtuig moet zitten.
We hebben meestal gezelschappen van 2 volwassenen, soms 3 of vier.
De twee dubbele slaapkamers hebben natuurlijk een eigen douche en toilet. Niet super-luxueus, maar wel gerieflijk. Het huis is natuurlijk ingericht voor permanente bewoning en ontstijgt daarmee het inrichtingsniveau van wat wij wel eens oneerbiedig ‘huurhokken’ noemen. Enfin, onze website zegt er genoeg over dat ik hier niet hoef te herhalen.
Wat heel leuk is, ook voor ons, is de B&B mogelijkheid als we zelf op Madeira zijn. We hebben al een keur van leuke mensen leren kennen die een poosje bij ons logeren. We bieden als extra service in overleg ook avondeten aan, waarbij de mensen bij ons aanschuiven. De meeste mensen vonden dat erg leuk (en Noud kan erg goed koken…) en maakten daar vaak gebruik van.

Hoe reizen jullie zelf naar Madeira?

We hebben alweer geboekt. Op 14 oktober voor nog geen 50 euro p.p., inclusief koffer, vanuit Brussel.
We hebben ook vaak gebruik gemaakt van de hink-stap-sprong vanuit Eindhoven met Ryanair, naar Stansted, en dan na een nachtje hangen met easyJet door naar Funchal. Helaas hebben ze die lijn opgeheven.
Betrekkelijk nieuw is de mogelijkheid via Lissabon me easyJet. Alleen op de terugweg is de aansluiting niet goed en moet je een nachtje overblijven.
Ook interessant is de verbinding vanuit Eindhoven met Ryanair naar Porto en dan met de Franse tak van Transavia door naar Funchal.

Wij kunnen natuurlijk reizen wanneer we willen en daardoor hebben we vaak heel leuke prijsjes. Als je vakantie van te voren strak vastligt, hebben we vanuit Nederland alleen Transavia, die weliswaar niet extreem duur is, maar wel op een godsonmogelijk uur vertrekt ’s morgens.
Een vriendin van ons die vaak komt is intussen op TAP overgegaan, een luxe 11.30 uur vertrek uit Amsterdam, overstap in Lissabon en aankomst in Funchal om half zes ’s middags.
Er is een poosje een veerdienst geweest tussen Portimão in de Zuid-Algarve en Funchal, maar na een ruzie tussen de Spaanse reder en de iets te inhalige havenautoriteit van Funchal is die lijn na een paar jaar alweer gestaakt. Toen wij onze boedel moesten verhuizen heeft Noud er een paar maal gebruik van gemaakt. Er is sprake van een nieuwe veerdienst, maar we zien nog niet zoveel gebeuren.

Peter en Noud hartelijk bedankt voor dit uitgebreide interview!

Reisaanbod Madeira | Reisaanbod Algemeen